Với lịch sử hơn 300 năm, chợ Nồi Rang mang trong mình nhiều nét đẹp văn hóa đặc trưng của người dân Quảng Nam. Đây là nơi tập trung các cửa hàng rau củ quả, tạp hóa từ các vùng lân cận như Điện Bàn, Hội An, Thăng Bình và cùng nhiều loại mặt hàng khác. Cùng Choganday khám phá khu chợ đặc biệt này nhé!
1. Sự tích về chợ Nồi Rang
Chợ Nồi Rang nằm tại địa chỉ thôn 3 xã Duy Nghĩa, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, được hình thành cách đây 300 năm trên mảnh đất tiếp giáp ba điểm tham quan chính trên sông Duy Xuyên, Thăng Bình và Hội An. Đây cũng là địa điểm trung chuyển của nhiều chuyến hàng hải ở thượng nguồn ra Cửa Đại. Vì vậy, từ vài năm cuối thế kỷ 19. nơi đây trở thành điểm buôn bán hàng hóa sầm uất.
Theo lời kể của những bậc cao niên, khu chợ Nồi Rang có sự tích khá thú vị. Trên hành trình Nam Tiến, người Việt đã lựa chọn mảnh đất này làm nơi an cư, lập nghiệp. Làng quyết định lập chợ. Tương truyền, chợ vừa được mở sát mép bờ sông đã gặp phải mùa thất bát khiến khu chợ trở nên đìu hiu vì không ai có gì để bán.
Năm đó, một lão nông vì túng thiếu, ông đã tự nhào đất và nặn ra nhiều nồi rang, nung kỹ và đem bán. Khi đó, ông đã neo chiếc ghe nhỏ nơi bến nước rồi bước lên bờ để “khai trương” khu chợ mới này, và chính ông cũng như những cái nồi đất rang của mình đã “khai sinh” ra tên khu chợ cho đến tận bây giờ.
Món hàng đầu tiên được bán tại khu chợ là nồi đất, nhưng qua nhiều năm lịch sử, nồi rang không chỉ là thứ hàng hóa duy nhất tại đây. Trong chợ có đa dạng những loại mặt hàng theo nhu cầu của bà con cư trú tại đây. Đặc biệt là những món hàng truyền thống, đặc sản của làng quê đều được mang tới đây bày bán.
2. Chợ Nồi Rang có kiến trúc đơn giản
Ngày trước, chợ được xây dựng khá đơn giản. Chợ có 2 dãy lều được lợp bằng lá dừa, dưới lót đá ong. Cũng như nhiều khu chợ khác ở Quảng Nam, chợ Nồi Rang cũng có nhiều bước thăng trầm.
Trong kháng chiến chống Pháp, chợ không thể hoạt động vì máy bay Pháp thấy chợ họp, người đông là chúng sẽ thả bom. Nhưng không vì thế mà chợ dẹp hẳn. Khuya, người ta vấn gánh củi lên bên sông chợ Nổi Rang để buôn bán. Từ đó, có người mua chờ bằng ghe đi. Sau khi hiệp định Giơ ne vơ được ký kết, chợ Nồi Rang lại được mở lại. Đến 1964, chiến tranh ác liệt nên chợ lại tiếp tục đóng
Từ ngày giải phóng đến nay, chợ Nồi Rang càng thu hút được nhiều bà con đến kinh doanh, buôn bán. Các mặt hàng sản phẩm cũng ngày một phong phú, đa dạng. Bạn có thể tìm thấy các loại mỹ phẩm, quần áo, giày dép, thực phẩm, hàng tiêu dùng…kịp thời đáp ứng nhu cầu của người dân quanh vùng.
Trước tình hình ấy, năm 1992, chính quyền bắt đầu quy hoạch, đầu tư, xây dựng một khu chợ mới. Địa điểm khu chợ cũng nằm gần khu chợ cũ. Đặc biệt, danh xưng chợ Nồi Rang vẫn còn tồn tại như minh chứng cho sự tiếp nối bề dày truyền thống, văn hóa của một ngôi chợ đã đi vào huyền thoại, tồn tại trong tâm trí, ký ức của nhiều thế hệ người dân nơi đây.
3. Nghề bán tro tại chợ Nồi Rang
Một trong thứ hàng độc lạ tại chợ mà bạn có thể tìm thấy ở đây là tro. Tro bếp đun của người dân, tro từ rơm rạ,…được đóng gói cẩn thận rồi theo những chuyến đò dập dềnh, theo quang gánh của các chị, các mẹ vào chợ Nồi Rang. Mỗi bao tro nặng chừng 20-22kg có giá từ 35.000 đến 55.000 đồng. Chợ tro có từ khi lập chợ và vẫn còn tồn tại cho đến bây giờ.
Đất đai cằn cỗi, người Duy Nghĩa khó để có thể trồng được cây tốt tươi, thế nên nhu cầu bón phân cho hoa màu trên miền đất này khi nào cũng có. Ngày xưa, ngoài việc dùng phân chuồng để trồng rau thì tro bếp cũng được sử dụng rất nhiều. Vậy nên, nhiều chị em đã phải cật lực một ngày vào từng nhà người dân mua tro bếp từ sáng sớm để chuẩn bị đủ tro cho phiên chợ sáng.
Mỗi bao đầy phải hốt ít nhất từ 20 bếp, gặp may thì chỉ cần hốt đống tro rơm giữa đồng thì được chừng hai bao. Người mua cũng không ai có nhiều nghi ngờ đến mức phải đong đo cân nặng của từng bao. Có trả giá thì cũng chỉ bớt 1 nghìn, lấy may cho cây cối trồng được tốt tươi.
Thường thì trước khi “thuận mua”, người đi chợ yêu cầu người bán gỡ nắm bao bằng rơm để xem chất lượng tro. Một hồi nhìn, bốc từng nắm tro, thấy chất lượng tro tốt là người mua trả tiền và mang tro về.
Xem thêm:
Chợ Hội An – Quảng Nam: Điểm đến lý tưởng cho những tín đồ ẩm thực
Chợ Nam Phước – nét đẹp văn hóa khu chợ đêm tại Quảng Nam
4. Chợ Nồi Rang mang đậm nét đẹp miền quê
Mặc dù tồn tại giữa nhịp sống hiện đại nhưng nét đẹp văn hóa quê vẫn được thể hiện rất rõ tại khu chợ Nồi Rang, và mang đậm dấu ấn của văn hóa đất Quảng. Chợ Nổi Rang cách bến sông không xa, đây là khu chợ đã được di dời từ chợ cũ ngay sát bến sông Thu Bồn.
Những chiếc thuyền chở ăm ắp hàng hóa cập bến, tiếng người gọi nhau rộn rã nơi bến sông. Những người bán hàng ở chợ Nồi Rang là cá bà, mẹ hồn hậu, chất phác. Họ không chèo kéo hay vồn vã mời chào khách mua hàng, bởi họ có cách tiếp thị của riêng mình, mộc mạc, chất phác nhưng cũng rất ý nhị và sâu sắc.
Trong văn hóa dân gian vùng đất Duy Nghĩa, Duy Hải xưa có câu chuyện về đôi dép làm bằng mo nang hoặc mo cau để đi trên cát. Nhiều cái mo chằm lại, cột quai để đi giúp người dân tránh được cái nóng ở dưới đất. Tuy thời gian sử dụng ngắn nhưng giá rẻ nên được người dân tin dùng.
Cũng tại khu đây, vùng đất mà khoai nhiều hơn lúa, người dân ăn khoai mì quanh năm. Một củ khoai cõng vài hạt cơm, vậy nên mới có những câu ca dao như: “Tối ăn khoai đi ngủ, sáng ăn củ đi làm” hay “Khen cho Duy Nghĩa có tài. Nấu sét chén gạo nồi hai cũng đầy”. Từ đây có thể thấy, vùng đất khu chợ Nồi Rang dày đặc các di tích văn hóa vật thể và phi vật thể, lịch sử và dân gian chưa được khám phá hết để bảo tồn cho thế hệ sau.
Nhưng ấn tượng của những chuyến tham quan ở vùng đất phía Nam cầu Cửa Đại vẫn là những di tích văn hóa lịch sử dễ bị chìm lấp giữa “thương hải biến vi” của thời đại mới nếu không được khám phá, gìn giữ và phát triển.
Chợ Nồi Rang ngày nay lớn hơn trước, buôn bán sầm uất, có đủ các dịch vụ từ làm móng, làm tóc, internet, cà phê nhưng mỗi lần đến đây, khách du lịch cũng đều rất thích thú. Từ khi có Cầu Cửa Đại nối hai bờ hạ lưu sông Thu Bồn, đã có nhiều người lựa chọn đi tham quan tới điểm cực Đông của huyện Du Xuyên.
Khác với trước đây, khi cứu trợ lũ lụt ở Quảng Nam muốn đến khu vực này phải đi xuồng máy, xuồng lớn từ Hội An để qua sông hoặc chở hàng thì nay đã thuận tiện hơn rất nhiều. Hãy tham khảo thêm các bài viết khác của Choganday để có thêm thông tin về khu chợ nổi tiếng nhé!
Bài viết liên quan: